MedaKitap
İlk romanı kim yazdı?
Bu soruya çoğu kişi ilk modern romanı Cervantes yazdı diye yanıt verir ama ondan çok önce yaşamış olan Japon kadın yazar Murasaki’yi göz ardı ederler.
Murasaki Şikibu 10. Yüzyılın sonu, 11. Yüzyılın başında Japonya’da yaşamış. Heian Döneminde Japon imparatoriçesine nedimelik yapan Murasaki, Genji Monogatari (Genji’nin Hikayesi) adlı romanı kaleme almış. Yazarın yaşadığı dönemde kadınların bu tür yaratıcı işlere meyletmesine pek hoş bakılmıyormuş. Üstelik Saray dili de Çince imiş. Üstüne üstlük yazın dünyasında nazım formunun nesire göre daha ön plana konulduğunu da eklersek Murasaki hanımın üç olumsuz koşulun üstesinden gelerek eserlerini kaleme aldığını söyleyebiliriz.
Genji’nin Hikâyesi, erken dönem Heian Japonya’sının saray hayatı ve aristokratlar hakkında pek çok şey anlatır. Eserde dönemin eğlence kültürü, giyim kuşam, gündelik hayat ve ahlak anlayışı gibi konulardan söz edilir. Saray ahalisinden, yakışıklı, duyarlı, iyi bir dost ve sevgili olan Genji’nin öyküsü anlatılırken, dönemin Japonya’sı da başarıyla bir gözler önüne serilir.
Kitabın orijinal el yazmaları günümüze ulaşmamış. Öte yandan bugün var olan kopyalar da son derece ilginç bir şekilde hazırlanmış. Japonların kâğıt tabakaları birbirine ekleyerek ve bunları yelpaze gibi katlayarak ürettikleri, adına “orihon” denen bir şekilde yazılmış. Kitabın bu haliyle bir akordeonu andırdığını söyleyebiliriz. Bunun yanı sıra kitabın dilinin arkaik bir Japonca olması, onun uzun süre sıradan okurlar tarafından anlaşılabilmesini zorlaştırmış. Ancak 20. Yüzyılın başlarında modern Japonca’ya çevrilen eser yine bir kadın tarafından yazın dünyasına kazandırılmış. Ünlü bir şair ve feminist aktivist olan Yosano Akiko bu çevirinin arkasındaki kahraman. Geçen yüzyılın başında romanın İngilizce’ye çevrilmesi de denenmiş ama ortaya çıkan sonuç kimseyi mutlu etmemiş.
Gökhan Tok
